Historia Zespołu Szkół nr 4 w Pawłokomie
Wzmianki o wsi Pawłokoma, według zapisów sądowych, datuje się na rok 1441. Dostępne zródła pozwalają odtworzyc przyblizona historie szkolnictwa w naszej miejscowosci jedynie po roku 1914. Oto najwazniejsze wydarzenia przedstawione w chronologicznych okresach:
Lata: 1914 – 1939
W okresie miedzywojennym Pawlokoma liczyla okolo tysiaca mieszkanców, z czego okolo 70% stanowili Ukraincy. Wspólzycie mieszkanców ukladalo sie zgodnie, wiele bylo malzenstw mieszanych polsko-ukrainskich. Wedlug spisu z 31.09.1921 roku, liczba ludnosci w Pawlokomie wynosila 1039, z czego 298 osob to ludzie wyznania rzymskokatolickiego, 724 – grekokatolickiego i 8 osob wyznania mojzeszowego W Pawlokomie funkcjonowaly dwie szkoly: polska i ukrainska. Szkola polska w latach 1914 – 1920 byla tak zwana „eksponówka”, nauczano tu w jezyku polskim. Od roku 1924 byla to szkola jednoklasowa (na podstawie pism skladanych do Rady Szkolnej Powiatowej w Brzozowie z roku 1928). Kierowniczka placówki byla pani Maria Kosmider. Do szkoly tej uczeszczali uczniowie wyznania rzymskokatolickiego.Druga szkola – z jezykiem ukrainskim – byla dwuklasowa. Tutaj ksztalcily sie dzieci z rodzin grekokatolickich. W szkole tej oprócz nauczycieli ukrainskich pracowali takze Polacy. Kierownikiem byl pan Mikolaj Lewicki. W latach 1924 – 1931 w jednoklasowej polskiej szkole uczylo sie 53 uczniów, a w dwuklasowej ukrainskiej 177. Sa to wyniki liczone w przyblizeniu.
Lata 1939 – 1959
Okres wojenny był tragiczny w dziejach Pawłokomy. Wielu Polaków opuściło wieś w obawie o własne życie. Szukali oni schronienia w innych miejscowościach. Także wielu Ukraińców wyjechało lub ukryło się, niektórzy zostali wywiezieni w ramach akcji „Wisła”. Spłonęło wiele domów. Wydarzenia te są ściśle związane ze szkołą. Po wojnie uczniowie rekrutowali się z rodzin które przybyły z różnych terenów: Dynowa, Bachórza, Hłudna i innych. Życie pawłokomskiej szkoły zaczynało się od nawa. Bardzo mało wiadomo na temat szkolnictwa w okresie II wojny światowej. W archiwach szkolnych znajdują się arkusze ocen uczniów urodzonych w 1933r., którzy uczęszczali w latach 1949-51. Uczniowie rozpoczynali naukę w klasie czwartej, a kończyli w szóstej. W klasie piątej i szóstej uczyli się języka francuskiego (ustalono na podstawie arkusza ocen). Od roku szkolnego 1951/52 wprowadzono naukę języka rosyjskiego. Po wojnie budynek polskiej szkoły został rozebrany, prawdopodobnie na opal. W resztkach budynku schroniły się rodziny powracające, nie posiadające własnych domów. W budynku szkoły ukraińskiej powstała szkoła polska. Uczyła się w nim młodzież do 1998 roku, to jest do momentu oddania do użytku nowego obiektu szkolnego. W budynku dawnej szkoły mieszkał i pracował długoletni pracownik szkoły pan Edward Kędzierski. Pełnił on te funkcje w latach 1949-1980. Pan Edward Kędzierski pracował jeszcze jako nauczyciel do kwietnia 1986 roku. Długoletnia nauczycielka tej szkoły była także pani Weronika Szczawińska, która rozpoczęła prace nauczycielki w roku 1951 i wykonywała ją do roku 1985. W latach pięćdziesiątych w szkole pracowały także panie: Zofia Sochacka i Maria Bielec (dokładnych dat nie udało się ustalić).
Lata 1959 – 1994
Do roku 1959 szkoła była sześcioklasową, od września tegoż roku wprowadzono klasę siódma. Od 1967 roku rozpoczęto nauczanie w klasie ósmej. Dotychczasowy budynek juz nie wystarczał na potrzeby szkoły ośmioklasowej. Dlatego nauka odbywała się także w dwóch salach budynku, w którym obecnie znajduje się Dom Ludowy. W latach siedemdziesiątych uczęszczało do szkoły około 100 dzieci. Nauka odbywała się w klasach łączonych. W tym mniej więcej okresie pojawiły się glosy o konieczności budowy nowej szkoły, gdyż dotychczasowy budynek nie odpowiadał wymaganiom szkolnym. Powstał Społeczny Komitet Budowy Szkoły. Zaczęto gromadzić środki, materiały budowlane (pustaki, drewno, wapno). Trudno było jednak uzyskać zgodę na budowę. Kilkakrotnie zmieniano plan budynku. Ciągle brakowało funduszy na te inwestycje. Tymczasem budynek szkolny był w coraz gorszym stanie. Wymagał remontu, na który nie było pieniędzy. W 1980 roku, po wyprowadzeniu się ze szkoły pana Kędzierskiego, część mieszkalna przeznaczono na sale lekcyjne. Od tej pory lekcje odbywały się w jednym budynku, w którym znajdowało się piec izb lekcyjnych. Po przejściu Pana E. Kędzierskiego na emeryturę stanowisko dyrektora szkoły objęła pani Zdzisława Kurasz i kierowała pracą szkoły do roku 1985. Następnie dyrektorem szkoły została pani Anna Chrapek, która sprawowała te funkcje do roku 1994. Budynek szkolny doczekał się większego remontu dopiero w roku 1992. Wtedy to wymieniono drzwi, część podłóg, wyremontowano piece, poprawiono elewacje. Mimo renowacji budynek i tak nie spełniał podstawowych wymogów do nauczania. Z powodu braku sali gimnastycznej zajęcia wychowania fizycznego odbywały się na powietrzu wtedy, gdy sprzyjała aura. Natomiast w czasie deszczowej pogody w korytarzu szkolnym, w wyjątkowo trudnych warunkach. Dwie klasy w szkole były to klasy przejściowe, co dodatkowo utrudniało prace nauczycieli i uczniów. Każdorazowe otworzenie i zamknięcie drzwi, przejście jakiejś osoby zakłócało porządek lekcji, powodowało rozproszenie uwagi uczniów.
Do 1994 roku zajęcia lekcyjne odbywały się także w malej salce na strychu, bez ogrzewania piecowego. Zima źródłem ciepła w tym pomieszczeniu był piecyk elektryczny. Tutaj tez ulokowany został posiadany księgozbiór. Sytuacja taka trwała do końca czerwca wspomnianego 1994 roku, kiedy to postanowiono, ze pomieszczenie na strychu będzie przeznaczone wyłącznie na bibliotekę. W takich warunkach do roku 1993 uczyło się w szkole osiem klas i zerówka. W styczniu 1993 roku klasa „O” została przeniesiona do nowej, pięknej sali, znajdującej się w nowopowstałym budynku remizy strażackiej. Stworzono w ten sposób dzieciom sześcioletnim bardzo dobre warunki do nauki. Uczniowie mieli do dyspozycji duża, jasna sale, wc wewnątrz budynku, bieżącą wodę – tego wszystkiego pozostali uczniowie mogli tylko pozazdrościć. Przeniesienie zerówki odciążyło szkole, ale i tak było w niej bardzo ciasno. Z roku na rok rosła liczba dzieci. W ciasnych, niedużych salach z trudem mieściły się potrzebne stoliki, niełatwo było wstawić jakikolwiek sprzęt. Niewielkie okna wpuszczały zbyt mało światła, skromne sale mieściły niewiele powietrza. Warunki pracy były bardzo ciężkie.
Lata 1994 – 2017
Dnia 1 września 1994 roku funkcje dyrektora szkoły objęła pani mgr Irena Bilska i sprawowała ja do 31 sierpnia 2008r. Po wielu latach starań uzyskano pozwolenie na budowę nowego obiektu. Marzenia o nowej szkole zaczęły przybierać realny kształt jesienią tegoż roku. Wtedy to dzięki wielu zabiegom pana Wójta Gminy Dynów inż. Stanisława Woźnego, przy wsparciu Społecznego Komitetu Budowy Szkoły oraz przy ogromnym zaangażowaniu mieszkańców wsi przystąpiono do budowy nowej szkoły. Koszty w większości były pokrywane przez Urząd Gminy Dynów, który był głównym inwestorem. Prace trwały do 1998 roku. Dnia 20 września 1998 roku odbyła się uroczystość przecięcia wstęgi przy oddawanym do użytku nowym gmachu szkolnym. Ksiądz proboszcz Ludwik Pietrycha odprawił mszę świętą oraz poświęcił nowy budynek szkolny. Dzisiejsza szkoła jest urzeczywistnieniem marzeń wszystkich mieszkańców wsi, władz gminy, nauczycieli oraz uczniów. Nowy, komfortowy budynek przyciąga wzrok z daleka. Wprawia w zachwyt jego niecodzienna w tych okolicach architektura: spadzisty czerwony dach i małe fantazyjne daszki kontrastują z bielą elewacji i doskonale harmonizują z zielenią otoczenia. Jasne mury od strony frontowej ożywia przestronny balkon, gdzie najmłodsi uczniowie odpoczywają po pracy. Od roku szkolnego 1999/2000 Szkoła Podstawowa została zamieniona w Zespól Szkól Nr 4 w Pawłokomie. Obecnie w skład Zespołu Szkól Nr 4 w Pawłokomie wchodzi 6-letnia szkoła podstawowa, oddział zerowy, po jednym oddziale klasy I, II i III gimnazjum. Funkcje dyrektora szkoły pełnił Pan mgr Marek Mołoń.
2017 – ……..
W roku 2017 weszła w życie kolejna reforma systemu oświaty. Przewidywała ona powrót do ośmioletniej szkoły podstawowej oraz stopniowe wygaszanie gimnazjów. W związku z tym od tego roku nie przeprowadza się już rekrutacji do szkół gimnazjalnaych.